Τι περιλαμβάνει ο ετήσιος γυναικολογικός έλεγχος και γιατί;
Οι επισκέψεις στον γυναικολόγο είναι μία ευκαιρία συζήτησης αρκετών περισσότερων από τη σεξουαλική σου υγεία.
Η γυναικολογική επίσκεψη περιλαμβάνει πολλά περισσότερα από ένα τεστ Παπανικολάου, μία εξέταση μαστού ή ένα κολπικό υπερηχογράφημα. Αυτά στην πραγματικότητα μπορεί να μην περιλαμβάνονται σε κάθε επίσκεψη. Στόχος είναι να υπάρχει μία συνολική εικόνα σχετικά με τη σωματική και ψυχική υγεία της γυναίκας.
Δίδεται η δυνατότητα να συζητηθούν κοινοί προβληματισμοί ζητημάτων υγείας, από το άγχος και το στρες έως την απώλεια βάρους και τον οικογενειακό προγραμματισμό.
Φυσικά, οι μαιευτήρες-γυναικολόγοι έχουν λάβει την περισσότερη εκπαίδευση στα όργανα της πυέλου και το αναπαραγωγικό σύστημα. ‘Όλα όμως στο σώμα σας λειτουργούν μαζί οπότε γίνεται μία προσέγγιση στο τι συμβαίνει στη καθημερινότητα και πώς «αισθάνεται» ολόκληρο το σώμα. Έτσι στόχος είναι η παροχή της καλύτερης δυνατής φροντίδας υγείας.
Τι μπορεί να συζητηθεί κατά την επίσκεψη στον γυναικολόγο;
Αρχικά γίνεται λήψη του ατομικού και οικογενειακού ιστορικού για προβλήματα υγείας και συμπτώματα που μπορούν να επηρεάσουν την υγεία. Διερευνώνται ζητήματα υγείας που επηρέασαν την γυναίκα στο παρελθόν καθώς και νοσήματα που τυχόν υπάρχουν στο οικογενειακό περιβάλλον. Έτσι εξατομικεύονται οι εξετάσεις και ο κλινικός έλεγχος που πρέπει να γίνει κατά την επίσκεψη.
Μπορεί επίσης να συζητηθεί ο τρόπος που η ποιότητα ζωής και διάφοροι περιβαλλοντικοί παράγοντες μπορούν να επηρεάσουν την σωματική υγεία. Κάποια από αυτά είναι η διατροφή, η σωματική δραστηριότητα, το κάπνισμα και η κατανάλωση αλκοόλ.
Ενδέχεται να ελεγχθεί η ψυχική υγεία αναζητώντας τυχόν πηγές άγχους στον επαγγελματικό χώρο ή στο σπίτι και την ικανότητά διαχείρισής τους. Σημαντικός είναι επίσης ο εντοπισμός αγχώδους διαταραχής ή κατάθλιψης στις εγκυμονούσες και στις νέες μητέρες. Εάν διαπιστωθεί κάτι από αυτά μπορεί θα συστηθεί ένας επαγγελματίας ψυχικής υγείας για να προσφέρει επιπλέον βοήθεια.
Συζητούνται οποιεσδήποτε ανησυχίες ή απορίες σχετικά με την υγεία. Εάν υπάρχουν ενοχλητικά συμπτώματα (πχ ασυνήθιστη κολπική αιμορραγία ή έκκριση, ενοχλήσεις κατά την ούρηση, πόνος κατά την σεξουαλική επαφή ή την έμμηνο ρύση κ.α.) και ανάλογα με τον χαρακτήρα τους και το ατομικό ιστορικό, γίνεται η απαραίτητη διερεύνηση. Αυτή μπορεί να περιλαμβάνει κλινική εξέταση καθώς και εργαστηριακές ή και απεικονιστικές εξετάσεις. Έπειτα αναλόγως των ευρημάτων θα αναλυθούν οι θεραπευτικές επιλογές. Πολλά κοινά γυναικολογικά προβλήματα αντιμετωπίζονται με σύντομες και αποτελεσματικές θεραπείες. Για άλλα μπορεί να απαιτείται περαιτέρω έλεγχος, παρακολούθηση ή αντιμετώπιση.
Οικογενειακός προγραμματισμός και αντισύλληψη
Προσεγγίζονται οι στόχοι για την απόκτηση παιδιών ή η επιθυμία πρόληψης μίας ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης. Με σωστό πλάνο οικογενειακού προγραμματισμού, εξασφαλίζεται η υγιεινή των οργάνων αναπαραγωγής, συντηρείται η ικανότητα εγκυμοσύνης για το μέλλον, μειώνεται η νοσηρότητα από διάφορα νοσήματα και αυξάνονται οι εκπαιδευτικές και επαγγελματικές δυνατότητες μιας γυναίκας.
Εάν υπάρχει σχεδιασμός για εγκυμοσύνη στο μέλλον, δίδεται η κατάλληλη συμβουλευτική ώστε να κατανοηθεί το πως επηρεάζεται η γονιμότητα με την ηλικία καθώς και οι διαθέσιμες επιλογές ώστε η γυναίκα να μπορεί να ορίσει ένα χρονοδιάγραμμα. Εάν υπάρχει επιθυμία για το εγγύς μέλλον, παρέχεται εξατομικευμένη φροντίδα και συμβουλευτική για να επιτευχθεί όσο το δυνατόν μία πιο υγιής και ασφαλής εγκυμοσύνη.
Όταν η γυναίκα δεν θέλει να μείνει έγκυος, παρέχονται αν θέλει πληροφορίες σχετικά με τις διαθέσιμες αντισυλληπτικές μεθόδους. Εάν ήδη γίνεται χρήση μιας μεθόδου αντισύλληψης η γυναίκα ερωτάται για το αν είναι ικανοποιημένη με τη μέθοδο που χρησιμοποιεί.
Κλιμακτήριος και εμμηνόπαυση
Στις γυναίκες που βρίσκονται ή πλησιάζουν στην εμμηνόπαυση γίνεται συζήτηση για αυτό το απόλυτα φυσιολογικό στάδιο της ζωής καθώς και για τις παρεμβάσεις για την διατήρηση της υγείας. Γίνεται διεξοδική συζήτηση για το μεταβατικό στάδιο που οδηγεί στην εμμηνόπαυση (περιεμμηνόπαυση/κλιμακτήριος), την ίδια την εμμηνόπαυση καθώς και τα επόμενα χρόνια μετά από αυτή. Εξηγούνται τα συμπτώματα που μπορεί να παρουσιασθούν αλλά και πώς μπορούν να αντιμετωπισθούν. Υπάρχουν φαρμακευτικά σκευάσματα ή άλλες επιλογές, όπως αλλαγές στην καθημερινότητα που μπορούν να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής.
Εξετάζονται καταστάσεις υγείας που μπορεί να προκύψουν στην εμμηνόπαυση, από ανησυχίες για τη σεξουαλική υγεία, όπως η ακράτεια και ο πόνος κατά τις επαφές, μέχρι την απώλεια οστικής μάζας και τις καρδιακές παθήσεις. Θα συζητηθούν τρόποι αποφυγής ή διαχείρισης αυτών των καταστάσεων καθώς και παρεμβάσεις για την προαγωγή της υγείας.
Κλινική εξέταση και προληπτικός έλεγχος
Ανάλογα με την ηλικία, το ατομικό ιστορικό και τυχόν τρέχοντα συμπτώματα, μπορεί να χρειασθεί κλινική εξέταση. Η κλινική εξέταση μπορεί να περιλαμβάνει εξέταση της πυέλου, προσυμπτωματικό έλεγχο καρκίνου του τραχήλου της μήτρας ή εξέταση μαστού:
- Στην κλινική εξέταση της πυέλου, γίνεται επισκόπηση του αιδοίου, του κόλπου και του τραχήλου για τυχόν ευρήματα. Έπειτα ελέγχονται τα εσωτερικά όργανα με την αμφίχειρη γυναικολογική εξέταση. Κατά την εξέταση αυτή με το ένα χέρι ασκείται ελαφριά πίεση στον τράχηλο της μήτρας και με το άλλο στην κοιλιά. Αυτό βοηθά εκτίμηση και ψηλάφηση της μήτρας και των ωοθηκών.
- Με τον προληπτικό έλεγχο του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας (τεστ Παπανικολάου), λαμβάνεται απαλά, επίχρισμα κυττάρων από τον τράχηλο και αυτό ελέγχεται από κυτταρολόγο. Πλέον με τη μέθοδο της υγρής κυτταρολογίας και σε γυναίκες άνω των 30 ετών, στο ίδιο δείγμα δύναται να γίνει έλεγχος για την ύπαρξη στελεχών υψηλού κινδύνου του ιού των ανθρώπινων θηλωμάτων HPV.
- Στην κλινική εξέταση του μαστού, διενεργείται ψηλάφηση και εκπαίδευση της γυναίκας για έγκαιρη ανεύρεση τυχόν αλλαγών στο στήθος και τις μασχάλες.
- Σε ορισμένες περιπτώσεις κάποιων γενετικών νοσημάτων ή παθολογικών ευρημάτων θα ορισθεί ένα πλάνο παρακολούθησης και προληπτικού ελέγχου βασισμένο πάνω στις τρέχοντες τεκμηριωμένες οδηγίες.
- Στις γυναίκες έως και 24 ετών με ενεργή σεξουαλική ζωή συνίσταται ετήσιος έλεγχος για σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα.
- Θα συζητηθούν αν υπάρχουν άλλα μη γυναικολογικά προβλήματα και ανησυχίες που μπορεί να έχει μία γυναίκα ώστε να γίνει παραπομπή στον κατάλληλο επαγγελματία υγείας.
- Θα δοθούν ακριβείς πληροφορίες σχετικά με τους εμβολιασμούς που προτείνονται να γίνουν ανάλογα την ηλικία καθώς και στην εγκυμοσύνη.
Σε κάθε περίπτωση γίνεται μία συζήτηση ανοιχτή, ειλικρινής και με σεβασμό με σκοπό την καλύτερη δυνατή ιατρική φροντίδα. Ο μαιευτήρας- γυναικολόγος θα κάνει ό,τι καλύτερο ώστε να ακούσει τις ανησυχίες ή τα προβλήματα υγείας που απασχολούν μία γυναίκα και θα μοιραστεί μαζί της τις συστάσεις του καθώς και τους κινδύνους και τα οφέλη της κάθε θεραπευτικής επιλογής. Στα πλαίσια αυτά η γυναίκα μπορεί να ρωτήσει οτιδήποτε σχετίζεται με την υγεία της. Αυτός ούτως ή άλλως είναι ο σκοπός του ετήσιου γυναικολογικού ελέγχου.
